Stwierdzenie takie to
oczywiście przesada, niemniej jednak Italia to kraj makaronem płynący i nie bez
powodu sami Włosi nazywani są ironicznie „makaroniarzami“. Ile w tym przekory a
ile prawdy oceńcie sami...
Historia powstania
makaronu jest długa i bogata, rozpoczyna się prawdopodobnie około 7000 lat
temu, kiedy to człowiek porzucił koczowniczy tryb życia, zaczął uprawiać
ziemię, odkrył ziarno, nauczył się go obrabiać, mielić, łączyć z wodą, ugniatać
i spłaszczać tak powstałe ciasto, a następnie piec je na gorącym kamieniu.
Jak podają źródła, sam
Cyceron i Horacy już 100 lat przed Chrystusem uwielbiali Làgana (od greckiego laganoz czyli ciasto z mąki, bez drożdży, gotowane w
wodzie, będące pierwowzorem dzisiejszej Lazanii).
Przez długi czas panowało
przekonanie, że to Marco Polo sprowadził makaron do Włoch (z Chin). Wersja ta
została jednak podważona przez istnienie kilku dokumentów, w tym jednego
datowanego na 1154 rok (coś w rodzaju ówczesnego przewodnika turystycznego) w
którym Arabski geograf Al-Idrin pisze o "pokarmie z mąki w kształcie
sznurków" który jest produkowany w Palermo. Obecnie uważa się, że makaron
wywodzi się z Sycylii z miasta Trabia w pobliżu Palermo.
Na przestrzeni wieków
pasta ulegała licznym modyfikacjom, początkowo była daniem luksusowym ale z
biegiem czasu, produkowana na skale masową stała się podstawą diety i numerem
jeden dla ludności całego Półwyspu Apenińskiego.
No dobrze ale ile
jest rodzajów makaronów i dlaczego tak dużo??? ;-)
Porozmawiałam ze
znajomymi Włoszkami, pogrzebałam we własnej pamięci i udało mi się
zidentyfikować około stu rodzajów pasty o których za chwilę, postarałam się też
o znalezienie dla Was przykładowego dania które wykonuje się na bazie każdej z
nich.
Aby jakoś uporządkować
ten makaronowy bałagan podzieliłam je na 7 grup, oto one:
Zacznijmy od
tradycyjnego, długiego, cienkiego i okrągłego w przekroju a czasem
pustego w środku
SPAGHETTI, które we Włoskich sklepach i restauracjach
występuje aż w 12-stu (!)
odmianach:
PERCIATELLI (Perciatelli
con pomodoro e ricotta)
BUCATINI (Bucatini
all'amatriciana)
SPAGHETTONI (Spaghettoni
con la bottarga)
SPAGHETTI (Spaghetti alla
carbonara)
FEDELINI (Fedelini
Fagioli e Prosciutto)
VERMICELLONI
(Vermicelloni alici e pangrattato)
VERMICELLI (Vermicelli ai
fiori di zucca)
CAPELLINI D'ANGELO
(Timballo di capellini, Sycylia)
BARBINA (Barbine in crema
di pomodoro con patate, pancetta croccante e basilico)
FUSILLI LUNGHI (Fusilli
lunghi alla polpa di granchio)
FUSILLI BUCATI (Ricetta Fusilli
bucati con pancetta e cavolo nero)
Pierwszych dziesięć
rodzajów SPAGHETTI różni się od siebie jedynie
grubością, natomiast
ostatnie trzy to znane nam z polskich sklepów RURKI -
SPRĘŻYNKI (BUCATI -
dziurawe, puste w środku)
Następną grupą makaronów
są te przypominające SPAGHETTI ale o płaskiej powierzchni, mogą one być
kojarzone z naszymi łazankami:
SPAGHETTI ALLA CHITARRA
(Spaghetti alla chitarra con pomodoro e tonno)
CIRIOLE (Ciriole alla
ternana, Terni)
LINGUINE (Linguine
all'astice)
LINGUETTINE (Linguettine
con peperoni e ricotta)
LASAGNE (Lasagne alla
bolognese)
LAGANE (Lagane lucane e
ceci)
LASAGNETTE (Lasagnette
agli asparagi)
LASAGNOTTE (Lasagnotte al
Cacio Ricotta)
TAGLIERINI (Taglierini al
tartufo)
TAGLIATELLE (Tagliatelle
ai funghi)
BAVETTE (Bavette con
Pesto Rosso, rucola e noci)
FETTUCINE (Fettuccine
alla crema di gamberetti)
PAPPARDELLE (Pappardelle
al ragù di cinghiale)
TRIPOLINE (Tripoline Al
Pesto E Fagiolini)
Dalej mamy pastę,
nazwijmy ją, nadziewaną, w Polsce kojarzoną głównie z wigilijnymi Uszkami lub
Pierogami (zwanymi przez moich włoskich znajomych Tortelloni Polacchi)
TORTELLINI - nasze uszka
(Tortellini burro e salvia)
TORTELLONI - duże uszy;)
(Tortelloni di zucca alla modenese)
SACCHETTONI - woreczki
(Sacchettoni alle noci con salsa di pinoli)
CAPPELLETTI - kapelusiki
(Capelletti al formaggio di fossa)
CANNELLONI - rurki, a
raczej rury faszerowane (Cannelloni carne, ricotta e spinaci)
Następna grupa to tzw
'Pasta jednominutowa', mała i drobna, dodawana często do zup lub sałatek lub
jako baza dań dla dzieci:
ORZO
RISI
ANELLI (kręgi)
ANELLINI (krążki)
OCCHI DI
PERNICE / D'ACQUILA / TROTA
ACINI DI PEPE (ziarenka
pieprzu)
PASTINA
STELLINE (gwiazdki)
CONCHIGLIETTE (muszelki)
CORALLINI (koraliki)
FARFALLINE (motylki, w
Polsce zwane kokardkami)
FUNGHINI (grzybki)
Następną, dużą grupą
makaronów są chyba najpopularniejsze we włoskich domach PENNE (występują w
odmianach karbowanej i gładkiej: RIGHATE i LISCE) i FUSILLI czyli nasze
Polskie rurki i sprężynki różniące się od siebie kształtem, grubością a co
za tym idzie i czasem gotowania:
PENNE RIGATE (Penne
rigate con tonno e carciofi)
PENNETTE (Pennette alla
boscaiola)
PENNE (Penne
all'arrabiata)
PENE ZITA (Penne zita con
la bresaola)
PENNONI (Penoni
prosciutto e piselli)
TRENNE (Trenne con zucca
e salsiccia)
TRENNETTE (Trenette al
pesto alla genovese)
GEMELLI (Gemelli panna e
funghi)
SPIRALI (Spirali allo
speck)
FUSILLI - sprężynki
(Fusilli alle zucchine)
SPIRALINI - spirale
(Spiralini con tonno olio e peperoncino)
MACARONI (Maccheroni con
porri e pancetta)
Odrębnym typem makaronu
są nieregularne w kształcie, przygotowywane z mieszanki mąki i
ziemniaków a szczególnie uwielbiane w naszym domu:
GNOCCHI - coś jak polskie
Kopytka (genialne Gnocchi alla Sorrentina)
SPA''TZLE, bardziej
niemieckie niż włoskie;) (Gnocchetti tirolesi con panna e speck)
I ostatnia już grupa
makaronów która jednak okazuje się być najbardziej różnorodną jako że jest
to tzw. pasta dekoracyjna, tak więc podchodzą tutaj wszystkie te makarony
które nie załapują się do poprzednich kategorii a jedynym ograniczeniem
jest fantazja, a jak wiadomo ta włoska jest wyjątkowo wybujała, dlatego mamy
tutaj, między innymi:
FIORI (kwiatki)
ROTELLE (koła)
FARFALLE (motyle)
ALFABETO (litery
alfabetu)
BALLERINE (baleriny)
FOGLIE (listki)
GIANDUINI
LUMACHINE (ślimaczki)
MERLETTI (koronki)
NUVOLE (chmury)
QUADREFIORE
CRESTE DI GALLI (kogucie
grzebienie)
GIGLI (lilie)
RADIATORI (wentylatory)
SPIGHE (listki)
TORCHIO (latarki)
TROTTOLE
PENISY (tak, tak;)
I co im tam jeszcze do
głowy przyjdzie...
Plus różne lokalne
makarony, typowe dla regionu:
Sycylii - ANELLI
SICILIANI IN TIMBALLO DI MELANZANE
Umbrii - CAPPELLETTI UMBRI
IN BRODO
Ligurii - TROFFIETTE COL
PESTO ALLA GENOVESE
Apulii - ORECCHIETTE CON
CIME DI RAPA
Valle d'Aosta - CARBONADA
Piemont - TAGLIERINI AL
SUGO DI ARROSTO
Molise - CREOLI ALLA
MOLISANA
Kampanii - CAPPELLO
NAPOLETANO
Sardynia - GNIOCCHETTI
SARDI
Trentino Alto Adige -
CANEDERLI ALLO SPECK IN BRODO
Emilia Romania - LASAGNE
VERDI ALLA BOLOGNESE
I można by tak chyba w
nieskończoność... bo jak wiemy, włoska fantazja i
miłość do makaronu nie
zna granic:)
Joanna Sikora z Rzymu
